1.1 De branche in 2023
Benchmark, Conjunctuur en verwachtingen
Marktverwachtingen verschillen tussen disciplines Monitor Bouwketen
De bevindingen van de Monitor Bouwketen toonden een gemengd beeld in de perceptie van ondernemers binnen de bouwsector. Hoewel de algemene conjunctuurindicatoren stabiliteit vertoonden, werd voor het eerst in jaren een afname in optimisme waargenomen. Installatiebedrijven behielden over het algemeen een positieve kijk op de markt, terwijl architecten juist een daling in hun verwachtingen rapporteerden.
Tegelijkertijd bleven de indicatoren bij ingenieursbureaus en bouwbedrijven gelijk of vertoonden ze zelfs een neerwaartse trend, waardoor de verschillen tussen verschillende branches, bedrijven en deelmarkten vergrootten. Deze bevindingen onderstrepen de complexiteit van de huidige economische dynamiek binnen de bouwsector.
Werkvoorraad architecten in 2023 onder niveau Inzichten uit BNA Conjunctuurmeting
Uit de BNA Conjunctuurmetingen bleek dat de woningbouw vertraagde, voornamelijk als gevolg van de toenemende rente en gestegen bouwkosten. Ook de stikstofkwestie, het gebrek aan bouwlocaties en trage procedures binnen gemeenten droegen bij aan deze vertraging.
Hoewel de gemiddelde werkvoorraad van architectenbureaus steeg naar 4,9 maanden, een toename van 0,2 maanden, lag deze nog steeds aanzienlijk lager dan het niveau van 5,9 maanden in het voorjaar van 2022. Met name de nieuwbouwsector stond onder druk, terwijl transformaties en renovaties juist toenamen. Deze bevindingen werden geïdentificeerd in de BNA Conjunctuurmeting voorjaar en najaar 2023.
Actuele trends en ontwikkelingen BNA Verdiepingsonderzoek
In het verdiepingsonderzoek van het voorjaar 2023 hebben bureaus hun visie gepresenteerd op diverse aspecten van ondernemerschap en lobby, alsook nieuwe benaderingen binnen de sector. Hierbij zijn onderwerpen belicht zoals het starten van ontwerpprocessen zonder voorafgaand contract, omgaan met meerwerk, het benutten van diensten van de BNA (Branchevereniging Nederlandse Architectenbureaus), relevante standaarden en diensten, en belangenbehartiging.
Verder zijn thema's zoals indexatie van honoraria, maatschappelijk verantwoord ondernemen en de impact ervan, duurzaam ontwerpen en bouwen, architectenselecties, de kwaliteit en reikwijdte van architectenopdrachten (STB), contractuele aangelegenheden en kwaliteitsborging voor de bouw (WKB) onder de loep genomen
Uit de Benchmark Jaarcijfers 2022 bleek dat 2022 een krimpjaar was voor de meeste architectenbureaus. De gemiddelde omzet en de werkgelegenheid daalden met 3%.
Vooral de woningmarkt vertoonde een daling. De totale omzet van de branche bedroeg in 2022 naar schatting € 1.055 miljoen, een daling van 3% ten opzichte van 2021. In 2022 werkten er circa 12.600 mensen in de architectenbranche, ook een afname van 3%.